Sân chơi khoa học bổ ích cho học sinh

Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa tổ chức cuộc thi khoa học kỹ thuật (KH-KT) dành cho học sinh (HS) THPT năm học 2016 – 2017. Thông qua cuộc thi, các HS đã có dịp phát huy nhiều ý tưởng, sáng kiến mới lạ, có ích cho cuộc sống.

Nhiều đề tài có tính ứng dụng cao

Từ những thay đổi về cách thức thi THPT quốc gia, với mong muốn giúp đỡ các bạn thi khối A, em Lý Thành Đạt – HS lớp 12C1, Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi (TP. Nha Trang) đã có ý tưởng thực hiện đề tài “Từ điển cho khối A”. Theo đó, bằng việc phát triển một ứng dụng Android trên điện thoại thông minh, Đạt đã tổng hợp một cách có hệ thống tất cả các kiến thức lý thuyết và công thức của các môn Toán, Vật lý, Hóa học trong chương trình THPT. Đạt cho biết: “Với ứng dụng này, các bạn HS có thể dễ dàng tra cứu trên điện thoại những phần kiến thức trọng tâm của bài. Em dự định sẽ tiếp tục phát triển ứng dụng nền tảng IOS để những người dùng iPhone có thể sử dụng”. Đây là một trong những dự án đã giành giải nhất tại cuộc thi KH-KT dành cho HS THPT năm học 2016 – 2017.

Em Lý Thành Đạt với dự án “Từ điển cho khối A”

Ngoài dự án trên, cuộc thi còn có nhiều dự án được đầu tư bài bản, sáng tạo, có tính ứng dụng cao như: mô hình trồng và chăm sóc rau tự động trong hộp kín của nhóm HS Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (Nha Trang); dự án phòng và chống ma túy (ma túy đá, tem, cỏ mỹ) xâm nhập vào các trường học ở địa bàn phường Cam Nghĩa, TP. Cam Ranh; xe trồng mì tự động; dây chuyền làm bánh xoài tự động của các nhóm HS Trường THPT Ngô Gia Tự (Cam Ranh); hệ thống ISYSTEM nhà thông minh cho người khuyết tật của HS Trường THPT Hoàng Hoa Thám (huyện Diên Khánh); hệ thống tự động làm sạch nhà vệ sinh của HS Trường THCS Lê Thanh Liêm (Nha Trang)…

Theo ban tổ chức, để chuẩn bị cho cuộc thi, có những đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch, giúp HS lựa chọn lĩnh vực nghiên cứu, phân công giáo viên (GV) có năng lực, nhiệt tình để hỗ trợ và dành kinh phí thỏa đáng cho công tác nghiên cứu của HS. Các trường THPT đã tổ chức thi ý tưởng về dự án nghiên cứu của HS và tổ chức thành công cuộc thi cấp trường, từ đó tuyển chọn dự án tốt nhất tham gia cuộc thi cấp tỉnh.

Cuộc thi năm nay được xem có nhiều tiến bộ hơn năm trước trên tất cả các mặt với 28 đơn vị, 120 dự án của 177 thí sinh ở 15 lĩnh vực tham gia. Điều đó cho thấy, phong trào nghiên cứu KH-KT của HS ngày càng phát triển theo chiều rộng và có những bước tiến vững chắc. Bên cạnh đó, những ý tưởng đề xuất, sáng tạo thể hiện sự đầu tư, suy nghĩ nghiêm túc của HS cho thấy sự phát triển theo chiều sâu của phong trào. Nhiều dự án đã thể hiện sự nhiệt tình rất đáng trân trọng của HS trong việc cố gắng tìm kiếm câu trả lời nghiêm túc cho nhiều vấn đề thiết thực trong cuộc sống.

Kết quả, có 21 giải toàn cuộc (9 giải nhất, 12 giải nhì) và 79 giải lĩnh vực (6 giải nhất, 15 giải nhì, 23 giải ba, 35 giải khuyến khích). Trong đó, 6 dự án được chọn tham dự cuộc thi cấp quốc gia tổ chức vào tháng 3-2017. Ông Trần Quang Mẫn – Phó Giám đốc Sở GD-ĐT nhận định: “Với các giới hạn về kiến thức, kinh nghiệm, lứa tuổi, điều kiện nghiên cứu, có thể tầm cỡ, quy mô, kết quả nghiên cứu của các dự án còn có những hạn chế nhất định; nhưng ban giám khảo đánh giá cao tinh thần, thái độ làm việc nghiêm túc của tất cả HS. Qua đó, khẳng định về tiềm năng và triển vọng của các em trong công tác nghiên cứu KH-KT”.

Cần tiếp tục quan tâm

Bên cạnh những kết quả tích cực, cuộc thi vẫn còn những hạn chế cần khắc phục. Theo ban tổ chức, thi KH-KT dành cho HS THPT là cuộc thi chính thức được tổ chức hàng năm của Bộ GD-ĐT, bên cạnh kỳ thi chọn HS giỏi các môn khoa học hiện nay. Quyền lợi của HS và GV của hai kỳ thi đều như nhau. Tuy nhiên, trong khi kỳ thi chọn HS giỏi các môn khoa học hầu như được các đơn vị quan tâm và có HS tham gia, thì cuộc thi KH-KT vẫn còn đơn vị chưa có dự án tham gia hoặc tham gia một cách chiếu lệ, thiếu đầu tư, nội dung sơ sài, in ấn không nghiêm túc. Nhiều đơn vị chưa nhận thức đúng về ý nghĩa của cuộc thi và công tác nghiên cứu KH-KT của HS nên việc chọn dự án dự thi không qua phát động mà chỉ định nhóm GV, HS nghiên cứu. Một số dự án còn đơn giản, thiên về việc làm theo, ít hoặc chưa có sáng tạo. Bên cạnh một số sản phẩm đạt giải cao, giải chính thức, nhiều sản phẩm mới chỉ là ý tưởng, chưa phải là kết quả nghiên cứu khoa học, hoặc mang dáng dấp của cuộc thi đồ dùng dạy học hay một sáng kiến kinh nghiệm. Ngoài ra, cuộc thi cũng chưa thu hút được các nhà tài trợ, chưa có sự hỗ trợ của các trường cao đẳng, đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn…

Để cuộc thi KH-KT dành cho HS THPT tiếp tục trở thành một hoạt động thường xuyên, Sở GD-ĐT đã đề nghị, sau khi kết thúc cuộc thi cấp tỉnh năm học 2016 – 2017, các đơn vị cần chủ động triển khai cuộc thi năm sau; chủ động bồi dưỡng GV, HS; tổ chức tuyên truyền rộng rãi mục đích, ý nghĩa, nội dung của cuộc thi đến cán bộ, GV, HS, phụ huynh và cộng đồng. Đồng thời, tổ chức tìm hiểu, phổ biến các quy định, hướng dẫn của bộ, Sở GD-ĐT về cuộc thi. Bên cạnh đó, các đơn vị cần phát huy đội ngũ GV, đưa nội dung nghiên cứu khoa học của HS vào sinh hoạt của tổ chuyên môn; giao nhiệm vụ cho GV trao đổi, thảo luận về những vấn đề thời sự, những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn để định hướng hình thành ý tưởng nghiên cứu cho HS; tăng cường tập huấn cho đội ngũ cán bộ, GV làm công tác hướng dẫn khoa học; tạo điều kiện để HS, GV tham gia hội nghị, hội thảo khoa học và triển khai áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Trong quá trình tổ chức cuộc thi KH-KT ở trường và địa phương, cần chú ý gắn kết với các cuộc thi dành cho HS THPT như: thi ý tưởng sáng tạo; thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn; thi hùng biện tiếng Anh; thi thí nghiệm thực hành; thi tin học trẻ không chuyên; thi sáng tạo kỹ thuật thanh thiếu niên và nhi đồng…

Hy vọng với sự lan tỏa và chuẩn bị chu đáo hơn từ các đơn vị, những năm tới, cuộc thi sẽ phát triển về cả số lượng và chất lượng.

Nguồn H.NGÂN/Báo Khánh Hòa