‘Thu hẹp huy động, cho vay vàng để chống đôla hóa’

– Các quy định mới tại Thông tư số 22/2010 vừa được Ngân hàng Nhà nước ban hành đều được thiết kế theo hướng thu hẹp huy động và cho vay vàng của các tổ chức tín dụng. Xin ông cho biết vì sao Ngân hàng Nhà nước lại thực hiện điều chỉnh này trong khi nhiều ý kiến cho rằng đây là nguồn lực lớn, cần huy động?

Ông Nguyễn Ngọc Bảo.

– Ở nước ta, người dân có thói quen mua vàng để cất trữ, định giá và thanh toán. Thời gian gần đây, giá vàng biến động lớn, tách rời giá trị, đầu cơ gia tăng. Việc lưu thông, huy động và cho vay bằng vàng của các tổ chức tín dụng, do đó, cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Trước hết, các chủ thể đầu tư trong nền kinh tế (Chính phủ, doanh nghiệp, người dân và tổ chức tín dụng) có thể huy động được vốn bằng vàng nhưng khả năng sử dụng gặp khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu là do rất khó bảo toàn vốn và sinh lời theo giá vàng, giá vàng biến động phức tạp, tăng với biên độ lớn.

Bên cạnh đó, việc huy động và cho vay bằng vàng được mở rộng cũng làm tăng tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế, tăng hiện tượng đầu cơ, thị trường “ngầm” về vàng diễn biến phức tạp, nhập lậu vàng tăng, tác động tiêu cực đến thị trường tiền tệ, ngoại hối và tỷ giá. Thực tế thời gian qua, việc cho vay vốn bằng vàng của tổ chức tín dụng cũng tập trung chủ yếu ở lĩnh vực phi sản xuất, là lĩnh vực Nhà nước không khuyến khích.

Cuối cùng, đối với kinh doanh của các ngân hàng, rủi ro trong việc cho vay vàng và chuyển đổi nguồn vốn bằng vàng thành đồng Việt Nam tăng lên khi giá vàng tăng cao. Bản thân các tổ chức này cũng chưa có biện pháp khả thi để phòng ngừa rủi ro trong khi hiệu quả kinh doanh thấp (các ngân hàng mới sử dụng 60% số vốn huy động vốn bằng vàng).

Với những lý do đó, Ngân hàng Nhà nước cho rằng việc sửa đổi cơ chế huy động và cho vay vốn bằng vàng theo hướng thu hẹp là phù hợp.

– Như vậy, sau khi Thông tư 22 ra đời, việc huy động và cho vay vốn bằng vàng của các ngân hàng sẽ thay đổi như thế nào so với trước?

Về cơ bản, các tổ chức tín dụng sẽ được huy động vốn bằng vàng dưới hình thức phát hành giấy tờ có giá. Tuy nhiên, ngân hàng sẽ chỉ được cho vay vốn bằng vàng để sản xuất (chế tác) và kinh doanh vàng trang sức, chứ không được cho vay để sản xuất và kinh doanh vàng miếng.

Các tổ chức tín dụng cũng không được chuyển đổi vốn bằng vàng thành đồng Việt Nam. Với số vốn đã”lỡ” chuyển trong thời gian trước đây thì phải tất toán trước ngày 1/7/2011.

Ngoài ra, các ngân hàng cũng không được huy động và cho vay bằng đồng Việt Nam bảo đảm giá trị theo giá vàng, không hồi tố đối với các giao dịch huy động và cho vay bằng vàng được thực hiện trước ngày 29/10/2010 để tránh những tác động không thuận lợi đối với tài chính của tổ chức tín dụng và thị trường ngoại hối.

– Tại sao Ngân hàng Nhà nước phải cấm tổ chức tín dụng chuyển đổi vốn huy động bằng vàng thành tiền trong khi đây là nguồn vốn giá rẻ mang lại lợi nhuận cho ngân hàng?

– Theo quy định trước đây, tổ chức tín dụng được chuyển tối đa 30% vốn bằng vàng huy động được thành tiền để sử dụng linh hoạt nguồn vốn huy động trong kinh doanh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc bảo toàn vốn cho vay gặp rất nhiều khó khăn. Có ít tổ chức thực hiện việc chuyển đổi. Nếu tổ chức nào thực hiện nghiệp vụ này, sẽ dễ gặp phải rủi ro kinh doanh(do không duy trì trạng thái vàng và không thực hiện được bảo hiểm giá vàng biến động mạnh).

Cũng có hiện tượng tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn bằng tiền chuyển đổi để quay vòng đầu cơ vàng và ngoại tệ, ảnh hưởng xấu đến thị trường ngoại hối và tỷ giá. Không những thế, việc chuyển đổi vốn bằng vàng thành tiền cũng kích thích nhiều ngân hàng mở rộng huy động để cho vay bằng vàng với lãi suất cao đối với lĩnh vực phi sản xuất. Đây cũng chính là lý do khiến Ngân hàng Nhà nước đưa ra quy định mới này.

– Theo ông, thông tư mới sẽ có tác động như thế nào tới hoạt động kinh doanh của các ngân hàng và thị trường tiền tệ ngoại hối?

– Thực ra, việc ban hành thông tư chỉ là bước tiếp theo của các giải pháp đã được Ngân hàng Nhà nước thực hiện từ đầu năm nay như cấm hoạt động đối với các sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài, cho phép nhập khẩu vàng để đáp ứng nhu cầu của thị trường, phối hợp với các cơ quan chức năng chống nhập lậu vàng…

Cơ chế mới được thực thi sẽ góp phần tích cực để khắc phục những tồn tại của việc lưu thông vàng trong nền kinh tế, khắc phục rủi ro về kỳ hạn, thanh khoản và lãi suất đối với tổ chức tín dụng huy động và cho vay bằng vàng.

Đối với nền kinh tế và thị trường ngoại hối, sẽ giảm được nguy cơ nhập lậu, đầu cơ vàng, ngoại tệ. Thị trường ngoại hối và tiền tệ sẽ ổn đinh hơn khi một khối lượng vàng đầu tư và đầu cơ sẽ chuyển dần thành vốn bằng tiền (VND, ngoại tệ) để đầu tư vào sản xuất – kinh doanh.

Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi sát tác động của cơ chế mới và diễn biến của thị trường để tiếp tục có giải pháp hợp lý, cần thiết theo hướng thu hẹp dần các giao dịch bằng vàng trong nền kinh tế.

Nhật Minh

Nguồn VNEXPRESS